Prikkelbare Darm Syndroom (PDS): Symptomen, Oorzaken en Behandeling

Prikkelbare darmsyndroom (PDS), ook bekend als Irritable Bowel Syndrome (IBS), klinkt stukken beter dan de ouderwetse term “spastische darm”. Toch is het een aandoening die je liever niet hebt.

Wat is PDS?

PDS of IBS is een functionele darmaandoening waarbij de darmwerking is verstoord. Bij deze chronische aandoening is het spijsverteringskanaal bijzonder gevoelig voor veel prikkels (stress, dieet, hormonen, medicatie, toxines), waardoor het spijsverteringskanaal zich abnormaal samentrekt. De darm maakt krampachtige, spastische bewegingen en de spieren trekken te snel of juist te langzaam samen.

Bij meer dan de helft van de mensen met PDS zijn de zenuwen in de darmen, met een moeilijk woord het enterische zenuwstelsel genoemd, extra gevoelig. waardoor PDS’ers onder andere eerder pijn ervaren. En nee, je bent dus geen aansteller of een huilebalk en het zit ook niet “tussen je oren”. Jij ervaart het écht als heel pijnlijk.

Prevalentie van PDS

PDS treft wereldwijd zo'n 4-5% van de mensen, maar in Nederland ligt de prevalentie al tussen de 11 en 14%. En, als je even goed nadenkt, vraag je je af: heeft dit te maken met onze moderne leefstijl en voeding, die ver afstaat van hoe onze verre voorouders aten en van wat bij onze genen past.

In mijn praktijk zie ik vaak mensen – vooral vrouwen (PDS komt ca. 3 x zo vaak voor bij vrouwen) – die door hun huisarts de keuze krijgen: hulp zoeken in het complementaire circuit of het bericht krijgen “tja, je kunt er 100 mee worden en helaas kunnen we er niets aan doen”. Niet bepaald een opbeurende boodschap, want we willen allemaal 100 worden, maar dan wel gezond en zonder dagelijkse buikpijn, kramp en slechte poep.
PDS kan ook voorkomen bij kinderen.

Mogelijke oorzaken van PDS (triggers)

• Te snel en te veel eten
• Het doorgemaakt hebben van een parasitaire infectie
• Prikkels door stress, trauma, geneesmiddelen (bijv. maagzuurremmers, laxeermiddelen), hormonen en andere irriterende stoffen
• Voeding: te calorierijk, te veel ongezonde vetten, te weinig vocht en vezels, tarwe, zuivel, koffie, thee, citrusvruchten
• Vitamine D-tekort (komt vaak voor bij patiënten met PDS)
• Beschadiging van de darmwand en leaky gut (lekke darm of hyperpermeabele darm)
• Disbalans in de darmflora (te veel slechte “beesten” in je darm en te weinig goede)
• Erfelijkheid
  
  

Symptomen van PDS

De klachten kunnen per persoon en zelf van dag tot dag verschillen, máár veel voorkomende klachten zijn:

• Buikpijn
  en dan ook nog eens in allerlei vormen: krampend, zeurend, maar ook stekend. De buikpijn vermindert vaak na een succesvol toiletbezoek. Niet echt een lollige boel dus.

• Afwijkend ontlastingspatroon
  zowel obstipatie (verstopping) als diarree komen voor. Val je helemaal in de prijzen, dan wisselen deze klachten elkaar af. Soms komt er ook slijmvorming voor bij de ontlasting.

• Gasvorming

• Winderigheid
  (altijd fijn als je in de rij staat bij de kassa 😉)

• Opgeblazen gevoel

• Brandend maagzuur

• Vermoeidheid

• Depressie en angststoornissen
  Dit zijn echt specifieke symptomen, maar ze komen wel duidelijk meer voor bij mensen met het prikkelbare darm syndroom PDS.

Oorzaken en triggers

Er is geen eenduidige oorzaak van PDS, maar wel een lijst met triggers die vaak de boosdoener zijn:

• Te snel en te veel eten máár ook te vaak eten.

• Het doorgemaakt hebben van een parasitaire infectie.

• Stress, trauma of het gebruik van bepaalde medicijnen (zoals maagzuurremmers en laxeermiddelen).

• Ongezonde voeding
  te veel ongezonde vetten, te weinig vezels en vocht, en overmatig gebruik van: tarwe, zuivel, koffie, thee en citrusvruchten.

• Vitamine D-tekort
  Dit komt vaak voor bij mensen met PDS.

• Beschadiging van de darmwand
  (ook wel ‘leaky gut’ of lekkende darm genoemd).

• Een disbalans in de darmflora.

• Erfelijkheid kan een rol spelen.

PDS en FODMAP’s

Wat zijn FODMAP’s:
FODMAP staat voor Fermentable Oligosaccharides Disaccharides Monosaccharides And Polyols oftewel fermenteerbare oligo-, di-, mono-sacchariden en polyolen. Voorbeelden van voedingsmiddelen met veel FODMAP’s zijn tarweproducten, peulvruchten, bepaalde noten/zaden, melkproducten met veel lactose, fruit, bepaalde soorten groenten en producten met kunstmatige zoetstoffen.

FODMAP’s zijn een bepaald soort suikers die symptomen kunnen veroorzaken die we kennen van het PDS. Het lichaam is dan niet in staat deze suikers af te breken. Bacteriën in de dikke darm voeden zich dan met de slecht opgenomen suikers, wat o.a. leidt tot gasproductie, een opgeblazen gevoel en buikpijn. Je lijf brengt dan vaak meer water naar de darm om het spijsverteringsproces een handje te helpen wat tot diarree kan leiden.

FODMAP dieet: voordelen en nadelen

Het laag FODMAP-dieet is inmiddels redelijk bekend en leidt tot goede resultaten. Bij ca. 78% van de patiënten leidt het tot een verbetering. Het is alleen wel zeer pittig en je moet het best lang doen en het kan op de lange termijn tot voedingstekorten en vezeltekorten leiden. Om deze redenen raad ik het persoonlijk niet in eerste instantie aan, zeker niet omdat er meerdere manieren zijn om met voeding, leefstijl en suppletie de klachten sterk te doen verminderen en vaak zelfs te doen verdwijnen.

Verder bleek uit onderzoeken dat laag FODMAP na 4 weken al leidt tot een verhoogde dysbiose van de darmflora bij 42% van de mensen met PDS. 

Tips om met PDS om te gaan

• Houd bovengenoemde triggers goed in de gaten
  Wat de klachten veroorzaakt is persoonlijk.

• Veel mensen bij PDS eten te weinig vezels omdat ze merken dat ze er klachten door krijgen. Maar je hebt deze vezels juist nodig om je darmflora op orde te brengen.
  Vezels die bij PDS goed verdragen worden zijn bijv. psyllium, lijnzaad en haverzemelen.

• Eet minimaal 500 gram groenten en 250 gram fruit per dag (verspreid het over meerdere eetmomenten).

• Eet (veel) minder tarweproducten

• Wees matig met zuivelproducten

• Stressmanagement
  Stress is slecht voor je mind, ziel en daarmee ook voor je lichaam.

Het blijft maatwerk: voor de ene persoon zal het opvolgen van dit advies al verbetering geven, maar in andere gevallen is er net ietsje meer nodig, in de vorm van supplementen en aanvullende voedings- en leefstijladviezen. 

PDS versus IBD

IBD, oftewel Irritable Bowel Disease, lijkt op PDS / IBS en heeft ongeveer dezelfde symptomen, maar is wel een stuk ernstiger omdat er ook sprake is van ontstekingen in de darm. Denk aan de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa – deze aandoeningen ontregelen je hele systeem.

Hulp nodig?

Er is veel mogelijk met voeding, leefstijl en suppletie om PDS / IBS onder controle te krijgen. Heb je hulp nodig of wil je meer weten? Neem gerust contact met me op of bekijk de reviews op mijn website.

Contact?